یکی از نیازهای هر ساختمانی تامین سرمایش آن در فصل تابستان است ، این مهم در ساختمانهای بزرگ با استفاده از چیلر انجام می پذیرد ، چیلرها معمولا در دو نوع جذبی و تراکمی ساخته می شوند بدلیل مصرف برق زیاد توسط چیلرهای تراکمی (کمپرسوری) امروزه چیلرهای جذبی از استقبال خوبی در میان مهندسین مشاور و صاحبان ساختمانهای مسکونی و اداری برخوردار شده اند ، این نوع چیلرها بجای انرژی برق از انرژی حرارتی برای تولید سرما استفاده مینمایند و دارای قطعات متحرک کمتری نسبت به انواع کمپرسوری هستند و با توجه به ماهیت چرخشی کار پمپهای مورد استفاده در آنها میزان خرابی و هزینه های مربوط به تعمیرات آنها کمتر از انواع تراکمی می باشد ، همچنین صدای آنها بسیار کمتر از انواع تراکمی بوده و تقریبا بدون لرزش هستند ، با در نظر گرفتن هزینه های جنبی از جمله هزینه مربوط به خرید امتیاز برق و دیماند مربوطه و همچنین هزینه های جاری چیلر تراکمی ، چیلرهای جذبی از نظر اقتصادی نیز دارای مزیت قابل توجهی هستند ، انواع مختلفی از چیلرهای جذبی عبارتند از:
۱. چیلرهای آب گرم ضد کریستال
۲. چیلرهای بخار تک اثره (Single Effect)
۳. چیلرهای بخار دو اثره (Double Effect)
۴. چیلرهای شعله مستقیم (Direct Fired)
محوریت اصلی موضوع ما در این مقاله حول موضوع چیلرهای تراکمی است ، با این وجود صحبت به میان آوردن و اشاره کردن به سیکل جذبی و اساساً چیلرهای جذبی اجتناب ناپذیر است .
تا حدود ۳۰ سال پیش، انتخاب چیلرها کار نسبتاً ساده ای بود و نتایج مربوطه تقریباً قابل پیش بینی بودند؛ در بیشتر موارد انتخاب چیلر به دو نوع رفت و آمدی (کمپرسوری) یا سانتریفوژ محدود می گردید که با کندانسور هوایی یا آبی کار می کردند. مایع مبرد هر دو نوع چیلر از گازهای فریون CFC و یا HCFC می باشد. در موارد خاصی نیز از چیلرهای چرخ دنده ای (Screw) و یا چیلرهای جذبی استفاده می شد؛ ولی در سال های 1970 میلادی، اتفاقاتی رخ داد که به واسطه این اتفاقات، تحول عظیمی در بازار چیلر به وقوع پیوست که در نتیجه آن انتخاب چیلر برای طراحان سیستم های تهویه مطبوع مشکلتر گردید.
اولین واقعه بالا رفتن شدید و مداوم قیمت برق بود؛ دو برابر شدن و گاهی چند برابر شدن قیمت نفت در جهان باعث گردید که بیشتر دولت های اروپایی و امریکایی و نیز ژاپن قیمت برق را به طور متناسب افزایش دهند. نتیجه مستقیم این اقدام، بالا رفتن سرمایه گذاری اولیه و هزینه های نگهداری تأسیسات تهویه مطبوع بود که باعث محدود نمودن ساعات کار این سیستم ها و در بعضی از موارد، منجر به تغییر یا تعویض کلی این تأسیسات گردید.
وارد شدن عامل هزینه انرژی و عدم اطمینان از مقدار آن در آینده، محاسبات اقتصادی انتخاب چیلر را برای طراحان سیستم های تهویه مطبوع مشکل نمود. علاوه بر عامل انرژی، اثر گازهای CFC و HCFC بر تخریب لایه اوزون، گرچه از سال ۱۹۷۶ به طور مشکوک توسط دانشمندان عنوان گردیده بود، در سال ۱۹۸۵ به طور رسمی و غیر قابل انکار اعلام گردید. حالا دیگر طراحان علاوه بر پارامترهای اقتصادی هزینه برق، می بایست در انتخاب مایع مبرد چیلرها نیز تحقیق نموده و عواقب آتی استفاده از مبردها را در انتخاب چیلر ملحوظ می نمودند.
در ایران نیز با توجه به سیاست های اخیر دولت در زمینه حذف یارانه ها و همچنین هزینه های سرسام آور ایجاد نیروگاه های برق، قیمت انشعاب برق و همچنین هزینه مصرف آن در سال های اخیر به نحو چشمگیری افزایش یافته است به طوری که برای بسیاری از مجریان پروژه های ساختمانی، پرداخت هزینه های جدید انشعاب برق غیر منتظره تلقی می گردید. این در حالی است که دولت هنوز بر روی انشعابات برق حدود ۹۰ درصد یارانه می پردازد و هزینه های تولید و انتقال برق را با تخفیف نسبتاً بالایی به مشترکین ارائه می کند. بدیهی است با حذف تدریجی یارانه ها، می بایست در سال های آینده شاهد افزایش بیشتر این شاخص ها باشیم.
لینک منبع :
چیلرهای تراکمی و جذبی