هدف اصلی از عصب کشی حذف بیماری موجود و در نتیجه از بین رفتن سمپتومهای بیماری پالپ و پری اپیکال می باشد. اما وقتی این درمان به جای بهبود، باعث ایجاد درد دندان یا تورم میشود، نارضایتی و بی اعتمادی بیمار را به همراه خواهد داشت. از این رو تلاش برای به حداقل رساندن درد و ناراحتی بیماران بعد از درمان ریشه منجر به ارائه راه حل های مختلفی در این زمینه شده است، از جمله تنظیم اکلوژن، کاهش اضطراب بیمار، دارو درمانی داخل کانال، پیش دارویی توسط ضد دردها و ضد التهاب های استروئیدی و غیر استروئیدی و… می باشد.
علل ایجاد درد دندان پس از درمان ریشه

این علل را می توان به سه دسته عوامل مکانیکی ، شیمیائی و میکروبی تقسیم بندی نمود:
عوامل مکانیکی : از جمله عوامل مکانیکی درد دندان پس از عصب کشی می توان به آماده سازی کانال فراتر از فورامن ،اپیکال، ورود ذرات عاجی و بقایای بافت پالپی به فضای پری اپیکال و ترمیم های موقت بلند که باعث ایجاد تماس سنگین میشوند ، اشاره نمود.
علل شیمیایی : شامل محلول های شستشو دهنده محرک ، دارو درمانی داخل کانال و سیلر ها می شوند .
عوامل میکروبی : عوامل میکروبی درد دندان پس از عصب کشی حتی در شرایطی که درمان ریشه کاملا بر اساس موازین مورد قبول، انجام گرفته باشد، میتوانند باعث ایجاد درد شدید شوندطبق یک مطالعه تغییرات اکولوژیک ایجاد شده در طی درمان ریشه، میتواند منجر به رشد انتخابی گونه های خاص باکتریایی داخل کانال های دندانی شوند. علاوه بر آن میکرو ارگانیسم های جدید هم ممکن است به دلیل لیکیج ترمیم های موقت در درمانهای چند جلسه ای و یا آماده سازی غیر دقیق کانال ها، از داخل دهان به کانال های ریشه ای نفوذ پیدا کرده و باعث واکنش حاد بافت های پری اپیکال و در نتیجه درد شدید شوند .
مجموعه این عوامل مکانیکی ، شیمیایی و میکروبی باعث ایجاد التهاب یا عفونت در بافت های پری اپیکال شده که در پاسخ به این تحریکات مدیاتور های التهابی از جمله پروستا گلندین ها، لوکوترین ها، برادی کینین، فاکتور فعال کننده پلاکت ها، substance P و… در بافت های اطراف اپکس دندان ترشح می شوند. نتیجه آن، تحریک یا حساس شدن الیاف درد و همچنین افزایش نفوذپذیری عروق خونی ناحیه است که ادم و افزایش فشار میان بافتی در ناحیه را به دنبال خواهد داشت.
از جمله عوامل دیگری که میتواند بر بروز درد دندان بعد از درمان ریشه تاثیر گذار باشد، می توان به تعداد جلساتی که در آن درمان ریشه دندان تکمیل میشود، فاکتورهای مربوط به بیمار مثل جنس، سن، گروه دندانی، تشخیص بیماری پالپی، تشخیص بیماری پری اپیکال و نوع درمان که میتواند درمان اولیه یا درمان مجدد (retreatment) باشد، اشاره نمود
پیشگیری و کنترل درد دندان بعد از درمان ریشه

درد دندان با منشأ پری اپیکال چه در حین درمان و چه بعد از آن، میتواند منجر به نارضایتی بیمار ازدرمان انجام شده شود. هدف از درمان ریشه کاهش و یا حذف درد بیمار است و با ایجاد بیحسی موضعی قابل قبول، درد حین درمان تا حد زیادی قابل کنترل است. اما موفقیت در کنترل دردهای بعد از درمان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. راهکارهای مختلفی به منظور کنترل دردهای بعد از درمان ریشه ارائه شده اند از جمله: occlusal reduction ، دارو درمانی داخل کانال ، تجویز ضد دردها، ضد التهاب های استروئیدی و غیر استروئیدی، آنتی بیوتیک تراپی، استفاده از بی حسی موضعی طولانی اثر و کاهش اضطراب بیمار.

Occlusal Reduction: حذف تماس اکلوزلی و یا حداقل سبک کردن آن خصوصا | در موارد درمان دندانهای وایتال موجود درد قبل از درمان ، حساسیت در دق و نبود رادیو لوستسی پری اپیکال ، باعث کاهش درد بعد از درمان شده است . با وجود اینکه حضور همزمان این ۴ مورد، پیش بینی کننده ای قوی برای نیاز به reduction است، وجود هریک از آنها به تنهایی هم بیان کننده لزوم این درمان است
در توضیح مکانیسم این درمان، باید یاد آوری کرد mechanical allodynia یا حساسیت به دق و نیرو های جویدن، مرتبط است با سطح بافتی مدیاتورهایی که پایانه های محیطی نوسیسپتورها را تحریک میکنند. تنظیم روابط اکلوزلی ، تحریک مکانیکال این نوسیسپتورهای حساس را کاهش میدهد.
آنتی بیوتیک تراپی

از آنجا که باکتری ها در ایجاد پریودنتیت حاد دخیل هستند، بروز عفونت بعد از درمان یا flare up مورد توجه کلینیسین هایی است که درمان ریشه انجام میدهند. تجویز آنتی بیوتیک به منظور جلوگیری از این مشکل ممکن است منطقی به نظر برسد. متاسفانه امروزه تجویز آنتی بیوتیک ها به طور شایعی برای بیماران اندودنتیک بدون وجود یک پایه ی بیولوژیک منطقی انجام میشود (۳۵و ۳۴) استفاده از آنتی بیوتیک ها به دلایل مختلفی قابل بحث است. اول اینکه، تجویز بیش از حد آنتی بیوتیک ها ، خصوصا در مواردی که نیازی به تجویز آنها نبوده ، منجر به افزایش مقاومت باکتری ها میشود. دوم، در خیلی از موارد دیده شده است که آنتی بیوتیک ها اشتباها برای بیماران با درد شدید که دندانشان وایتال بوده است، تجویز شده اند. در این موارد باکتری ها معمولا نقشی در ایجاد درد پری رادیکولر ندارند.) سوم اینکه، اطلاعات به دست آمده از مطالعات کارآزمایی بالینی ، شواهدی از تاثیر آنتی بیوتیک ها بر کاهش درد را حتی در مواردی که احتمال وجود باکتری ها زیاد باشد، به دست نمی دهند.
استفاده از بی حسی موضعی طولانی الاثر

کاربرد بی حسی های موضعی طولانی مدت مثل bupivacaine میتواند یک دوره ی بی حسی ۸ تا ۱۰ ساعته بعد از تزریق بلاک عصب مندیبولر ایجاد کرده و باعث کاهش درد حتی تا ۴۸ ساعت بعد گردد.
کلینیک شبانه روزی دندانپزشکی رایا آماده ارائه خدمات عصب کشی بدون درد در محیطی آرام و مجهز است.